Het interview is achter de rug. Lance Armstrong heeft toegegeven in een flink aantal edities van de Tour de France epo te hebben gebruikt. Al eerder hadden diverse Nederlandse renners hetzelfde gedaan, de afgelopen dagen was het weer raak, en er zullen waarschijnlijk nog wel wat onthullingen volgen. De wielerbond in Nederland heeft een schappelijk procedure gemaakt die aan potentiële onthullers duidelijk maakt wat hen boven het hoofd hangt als ze toegeven doping te hebben gebruikt. De hoop is dat zo nog meer boven tafel komt en het wielerwereldje zichzelf schoonveegt.

Het woord ‘Cultuuromslag’ is inmiddels gevallen, de laatste tijd veelgebruikt. Als er ergens iets fout is gegaan, of dat nu bij de Nederlandse Bank is, in Griekenland, of bij het amateurvoetbal, men concludeert al gauw dat de cultuur het probleem is. Die moet grondig veranderen. Het woord ‘omslag’ heeft daarbij overigens zijn onmiddellijke karakter verloren. Het heeft al bijna dezelfde betekenis als het woord verandering. Ik kwam al ergens ‘voorzichtige cultuuromslag’ tegen. Ik zou zeggen een innerlijke tegenstrijdigheid, maar goed.

Is het aannemelijk dat er een cultuurverandering zal optreden bij het wielrennen? Ik vraag het me sterk af. Wielrennerij bestaat niet zonder eerzucht en groepsdwang. En dat zijn twee krachtige mechanismes die het terugdringen van doping in de weg staan. Eerzucht is alle sporters eigen, ze willen winnen en zetten daar veel, zo niet alles voor opzij. Daarom zijn er in alle takken van sport amateurs en professionals die doping gebruiken en daarover liegen. Maar daar bovenop heb je in de wielrennerij een enorm sterk groepsproces. Je maakt deel uit van een peloton. Het groepsproces doet een beroep op je trots, je mannelijkheid, je behoefte aan een goede positie in de pikorde. Als je vlak voor de bezemwagen komt te rijden heeft dat direct consequenties voor je status in de groep. De groepsdwang die daarvan het gevolg is, maakt het peloton erg kwetsbaar voor doping. Er hoeft maar één renner te zijn die kluit belazert en zijn positie kunstmatig verbetert, en we hoeven niet lang te wachten voor een volgende renner, die het bedrog vermoedt, hetzelfde doet. En voor je het weet gebruikt meer dan de helft stimulerende middelen. Daar helpt geen norm of waarde tegen. Er ontstaat een sterke pelotoncultuur met ‘bad habits of thinking’, zoals Paul Bate dat noemt in zijn boek: ‘Strategies for cultural change’. Bij organisaties zijn sterke culturen nogal eens een voorbode voor mislukking en faillissement. In de wielrennerij gaat er ploegen ter ziele. Je denkt misschien: Gelukkig komen er ook weer nieuwe. Ongetwijfeld. Maar helaas, de pelotoncultuur zal blijven. Die is inherent aan deze sport. Het is dus wachten op de volgende dopinguitbraak. Vergeet die cultuuromslag maar.